Miladi takvime göre yılın 327. (artık yıllarda 328.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 38 gün vardır.

• MÖ 534 - Thespis, sahnede bir karakteri canlandırdığı kayıtlı ilk kişi olmuştur.
• 1174 - Selahaddin Eyyubi Kudüs'e girdi ve topraklarına kattı.
• 1248 - 711'den beri Müslümanlarca yönetilen İşbiliye (Sevilla); Kastilya ve León Kralı III. Ferdinand tarafından ele geçirildi. İspanya'da Müslüman yönetiminde yalnızca, Ben-i Ahmer (Gırnata) Emirliği kaldı.
• 1889 - İlk otomatik plâkçalar (jukebox), San Francisco'da bir salonda hizmete girdi.
• 1936 - Henry Luce tarafından yayımlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı.
• 1938 - Adolf Hitler 5.000 markın üzerinde malı olan Yahudilere yüzde 20 oranında vergi koydu.
• 1942 - II. Dünya Savaşı: Stalingrad'daki Alman 6. Ordusu kuşatıldı.
• 1946 - Fransız Donanması, Vietnam'ın Hải Phòng kentini topa tuttu; 6.000 sivil öldü.
• 1963 - BBC Televizyonu, Dünyanın en uzun süre yayınlanan bilimkurgu televizyon dizisi olan, Doctor Who'nun ilk bölümünü yayına verdi.
• 1967 - ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs özel temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara'ya geldi. Daha sonra Türkiye'ye gelen BM Genel Sekreteri U Thant'ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina'ya geçtiler.
• 1970 - Türkiye'nin Ortak Pazar'a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel'de imzalandı.
• 1971 - Çin temsilcileri, BM ve BM Güvenlik Konseyi toplantılarına ilk defa katıldılar.
• 1980 - Güney İtalya'da deprem: yaklaşık 4.800 kişi öldü.
• 1985 - Atina'dan Kahire'ye gitmek üzere havalanan Mısır Havayollarına ait bir yolcu uçağı silahlı kişilerce kaçırılarak Malta'ya indiridi. Mısırlı komandoların kurtarma girişiminde 60 kişi öldü.
• 1996 - Etiyopya Havayollarına ait bir yolcu uçağı kaçırıldı. Yakıtı biten uçak Hint Okyanusuna düştü: 123 kişi öldü.
• 2003 - Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze, kitlesel protestoların artması üzerine istifa etti.
• 2003 - Çin'de yapılan Dünya Liseler arası Futbol Şampiyonası'nda Trabzon Lisesi, ev sahibi ülke temsilcisini 1-0 yenerek ilk kez şampiyon oldu.
• 2008 - Slovakya'nın başkenti Bratislava'da her yıl düzenlenen Artistik Buz Pateni Uluslararası Ondrej Nepela Memorial Kupası'nda, bayanlarda Tuğba Karademir 2. oldu ve Türkiye'ye bu spor dalında, tarihte uluslararası bir yarışmada büyükler kategorisindeki ilk madalyayı kazandırdı.
• 2018 - Yeniden Refah Partisi, Fatih Erbakan önderliğinde kuruldu.
• 2022 - Düzce'de 5,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Deprem çevre şehirlerin yanı sıra çevre ülkelerde de hissedildi.

• 912 - I. Otto, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 973)
• 968 - Zhenzong, Çin'in Song Hanedanı'nın üçüncü imparatoru (ö. 1022)
• 1221 - X. Alfonso, 1252-1284 yılları arasında Kastilya kralı (ö. 1284)
• 1272 - Mahmud Gazan, Moğol İlhanlılar İmparatorluğu'nun 7. Hükümdarı (ö. 1304)

 

Vikipedi, özgür ansiklopedi

 

Gazan Han
Gazan Han'ın (ortada) İslâm'ı kabulu. (Reşîdüddîn Fazlullah-ı Hemedânî, Cami’üt-Tevarih 'ten)
İlhanlı hükümdarı
Hüküm süresi	1295 - 1304
Önce gelen	Baydu
Sonra gelen	Olcaytu
Doğum	11 Aralık 1271 Absukûn, İlhanlı Devleti
Ölüm	25 Mayıs 1304 (32 yaşında) Kazvin, İlhanlı Devleti
Defin	Şenb-i Gâzân Külliyesi, Tebriz
Tam adı es-Sultânü’l-azam Gazan Mahmud Han bin Argun Han b. Abaka Han el-İlhânî
Hanedan	Börçigin
Babası	Argun Han
Annesi	Buluhan Hatun
Dini	İslam

Gazan Han veya Tatarların Hanı Kazaan (Moğol adıyla Gazan Han; Moğolca: Газан, Хаан, Çince: 合贊 Hé Zàn), d. 11 Aralık 1271 – 25 Mayıs 1304), 1295-1304 yıllarında Moğol İmparatorluğunun İran'daki İlhanlı bölümünün 7. hükümdarıydı. Batı tarihçileri ona bazen Casanus veya Cassanus da derler.

Hayat hikâyesi

 

Gazan, Argun Han ve Buluhan Hatun'un oğludur. Daha evvelki bir İlhanlı hükümdarı olan Geyhatu'nun yeğeni ve devirerek yerini aldığı kendisinden evvelki hükümdar Baydu'nın da kuzeniydi.

Gazan ve kardeşi Olcaytu'da, vaftiz edilmiş ve Hristiyan olarak yetişmişti. Kendisi Moğol imparatorluğunda hakim din olan Budizm'i de izlemiştir.

Esas karısı olan Kökeçin, ona Marko Polo tarafından Çin'den getirilmiştir. 1291'de Kubilay Han, Moğol prensesi Kökeçin'i evlendirileceği İlhan hükümdarı Argun Han'a götürmesini Marko'dan rica etti. Marko Polo Qanzhou'dan yola çıkıp deniz yolu ile önce Sumatra'ya, oradan Hindistan üzerinden iran topraklarına gitti, nihayet 1293 veya 1294'te İlhanlı İmparatorluğuna vardı. Vardığında Argun Han ölmüş, krallık Geyhatu tarafından yönetilmekteydi. Marko, Kökeçin'i yeni İlhan'a teslim etti. Gazan tahta çıkınca Prenses onunla evlendi.

Gazan Çince, Arapça, Moğolca, Türkçe, Farsça ve Tibetçe dillerini biliyordu. Batılılarla yakın bağlar kurmuştu, yüzlerce batılı maceracı onun hizmetinde çalışıyordu.

Dilbilim, ziraat, boya imalatı gibi konulara ilgi duyardı.

Müslüman oluşu

Kendisinden evvel, İlhanlılar'ın Müslüman çoğunluğu baskı altında yaşıyordu. İlhanlı yöneticiler gelişmekte olan Tibet Budizmi ve Diofizit'i (Nestorianizm'i) teşvik ediyorlardı.

Gazan 1295'te, müslüman Moğol Emiri Nevruz'un desteğiyle kuzeni Baydu'yu devirdi. Yardımının karşılığı olarak Nevruz, Gazan'ı Müslümanlığı kabul etmeye razı etti. İslama girmesiyle beraber Gazan, adını Mahmud olarak değiştirdi. Ancak çeşitli kaynaklar müslüman olmasına rağmen Moğol şamanizmini sürdürdüğünü ve Tengri'ye taptığını belirtirler. Moğol şamanların İlhanlı İmparatorluğunda kalmalarına izin verilmiş ve nüfuzları hem Gazan hem de onun halefi Olcaytu saltanatında devam etmiş, ama daha sonra gerilemeye yüz tutmuşlardır.

Moğollar’ın İslâmiyeti kabûlü

Moğollar ve İlhanlılar

İlhanlılar’ın dördüncü sultanı olan Mahmud Gazan M. 1295 / H. 693 tarihinde İlhanlılar tahtına oturdu. Önceleri Hulâgu’nun yolunda yürüyen bu sultan Emir Nevruz’un sayesinde Müslüman oldu. Hâkanın İslâmiyeti kabulünde en önemli etkiyi “Kutb-ûd-Dîn Şirâzî” ile kardeşi “Kemal’ed-Dîn Şirâzî” yapmışlardı. Mahmud Gazan'ın dokuz yıl süren saltanatı süresince İran'daki bütün Moğollar İslâm dinine girdi.

İslâmiyetin yayılmasındaki rolü ve hizmetleri

"Mahmud Gazan" hayâtında Tebriz'in batısında kendisi için bir türbe, fukaha için medreseler, sûfîlere ait medreseler yaptırdı ve bunların imarı için vakıflar bağladı. Meşhur Kutb'ûd-Dîn Şirâzî, Numam Tebrizî, Vezir Hoca Reşid’ed-Dîn, Burak Baba Mevlâna Celâleddîn Rûmî’nin torunu Ulu Arif Çelebi gibi büyük âlim ve mutasavvıflara pek çok ihsanlarda bulunmuştu. H. 701 / M. 1302 yılında vefat etti.

Moğol Emiri Nevruz, İslam'ı zorunlu kıldı ve her türlü diğer dini yasakladı. Hristiyan kiliseler, sinagoglar ve Budist pagodaları yakıp yıktırdı ve bu dinlerin din adamları öldürttü. Herkesi türban giymeye mecbur tutmaktaydı. Gazan ise bu zulümlere karşı çıktı. Bir ferman yayınlayıp Hristiyanları cizyeden muaf tuttu ve "Kimse dinini terk etmeyecek, Katolikler alışık oldukları şekilde yaşamaya devam edecekler," diye ilan etti. Hristiyan Patrik Üçüncü Mar Yaballaha'yı 1296'da eski görevine geri iade etti.

Gazan iktidarını pekiştirdikten sonra Nevruz'un taraftarlarını yakalattırdı ve öldürttü (Mart 1297) Nevruz kaçmak zorunda kaldı, Herat valisinin yanına sığındı, ama vali tarafından Gazan'a teslim edildi ve ardından idam edildi. Gazan, entrika çevirdiğinden şüphelendiği kumandan ve derebeylerini şiddetle bastırarak egemenliğini kurdu.

Gazan sonra ekonomiyi düzeltmek yeni kanunlar ilan etti. Talan, haraç ve katliamları yasakladı. Bu kanunlara uymayanlar, köken ve mevkilerine bakılmaksızın ağır cezalandırıldılar. Savaşlar nedeniyle ihmal edilmiş toprakların tekrar ekilmesi için tarım yapmayanların toprakları ellerinden alındı, tarım yapacaklara toprak verildi. Moğollar daha yerleşik bir düzene başladılar. Gazan eski moğol kültürünün gelimesine izin vemiş, Şiilere de tolerans göstermiştir. Tebriz'de camii, medrese ve anıtlar yaptırmıştır.

Anadolu'da halkın ezilip perişan hale gelmesine sebebiyet vermesi neticesinde 1298'de Anadolu'da Sülemiş adlı Moğol valisi Gazan Han'a isyan etti. 50.000 tecrübeli askerden oluşmuş bir ordu oluşturdu. 1299'da Gazan'ın kumandanı Kutlukşah gelip isyanı bastırdı. Bir yıl içinde Sülemiş'in müttefiği Türkmenler kaçmış, Sülemiş ve yaverleri öldürülmüştü. Bu ayaklanma Gazan'ı endişelendirmişti, çünkü kendisi Memlûkler'e karşı bir sefere hazırlanıyordu. Anadolu'nun desteğini kazanmak için Anadolu beylerine para basma hakkı verdi. Bu dönemde Anadolu'nun tüm darphaneleri İlhanlı gümüş sikkeleri bastılar.

Memlûk seferleri

Gazan müslüman olmasına rağmen Suriye'deki Müslüman toprakları ele geçirmeye çalışmıştır. Ortak düşmaları olan Araplara karşı Avrupalılarla bir Franko-Moğol ittifakı kuran veya ittifak kurmaya çalışan Moğol liderlerden biri olmuştur. Kendisine sadakat ilan etmiş olan Kilikya Ermeni Krallığı ve Gürcistan'ın askerlerini zaten kullanabiliyordu. İttifakın planı, Gazan'ın birlikleri, Hristiyan askerleri ve Kıbrıs'a üstlenmiş şövalyelerin düzenlenip Memlûkler'i yenmesi, sonra da Kudüs'ün Hristiyanlara verilmesiydi.

Bu savaşlar 1299-1303 arasında gerçekleşmiş, hava şartları nedeniyle seferler kış aylarına rastlatılmıştır.

Şia nüfuzu altına giren Moğollar’a Mısır’ın Türk asıllı Kölemen (Memlük) hükümdarının harb ilânı

Gazan Mahmud Han'ın sarayına sızan Şiîlerin hilâfet makamına tekrar Şiileri getirme teşebbüslerini öğrenen Mısır hükümdarı Melik’ûn-Nâsır Sultan Muhammed bin Kalavun H. 699 / M. 1300 tarihinde Moğollar ile kanlı bir harbe girişti. Halbûki Mısır, Fâtımî halifelerinin yüzyıllar boyu ektikleri Şiîlik tohumlarıyla ünlenmiş bir ülkeydi ve bütün bu muhitler mezheben hep Şia taraftarlarından oluşmaktaydılar.

Ayrıca bakınız: Kölemen, Memlûk Sultanlığı, Nasır Muhammed bin Kalavun, Vadi el-Haznedar Muharebesi ve İlhanlılar devrinde Aleviler

1300-1301 seferi

1299-1300 seferinde Gazan Halep'i ele geçirdi. Moğollar ve müttefikleri Memlûkler'i Vadi el-Haznedar Muharebesi'nde (23 veya 24 Aralık 1299) yendiler. Bir grup asker sonra Şam'a gidip şehri ele geçirdiler (30 Aralık 1299 ile 6 Ocak 1300 arası bir tarihte). Sonra Gazan kuvvetlerini geri çekti, muhtemelen atlarını besleyebilmek için. 1300-1301'de Mısır'a saldırmak üzere geri geleceğini vadetti. Geride 10.000 kişilik ufak bir birlik bıraktı, bunlar bir süre Suriye'yi kontrolleri altında tuttular ama Memlûkler Mayıs 1300'de geri gelince, çekilmek zorunda kaldılar.

1300 Temmuzunda de Haçlılar 16 kalyonluk küçük bir filo kurup Mısır ve Suriye kıyılarına saldırılar düzenlediler. Filonun başında Kıbrıs kralı Kudüslü 2. Henry, onun kardeşi Tire Lordu Amalryc ve Gazan'ın elçisi vardı. Temmuz sonunda gemiler Kıbrısa geri döndü.

1300-1301 seferi

1300 sonlarında gemiler Tortosa'ya saldırmak için geri geldiler. Ruada adasında Haçlılar saldırıya hazırlanmak üzere Moğolların gelmesini beklediler. Ama Gazan kötü hava şartlarından dolayı gecikti ve Haçlılar Kıbrıs'a geri döndüler. Moğollar şubat 1301'de 60.000 kişiyle vardıklarından Suriye'de birkaç saldırı düzenlediler ama etkili olamadılar.

1301-1302 seferi

Bir sonraki kış saldırısı için ortak bir operasyon yapma planları gene yapıldı. 1301'de Gazan Papa'ya bir mektup yollayıp asker, Kutsal Topraklar'ın tekrar Frank olabilmesi için rahip ve köylüler yollamasını ister. Ancak 1301 sonunda Gazan'ın ordusu gelmez. Papa 1302/1303 saldırısı için batılı askerlerin yollanacağını vadeder. Gazan cevaben, hazırlık yapmakta olduğunu, bu defa buluşmaya kaçırmamalarını, Memlûkler'in yenilmesinin en büyük amaçları olduğunu belirtir.

1302-1303 seferi

Ruad'da konuşlanmış olan küçük bir Templar şövalye garnizonu 1302 eylülünde Memlûkler'in saldırısına uğradı ve teslim olmak zorunda kaldı.

1303'te Moğollar 80.000 kişilik bir orduyla geldiler. Ruad'ın kaybedilmiş olmasından dolayı Kıbrıs'tan gelen haçlılar Moğollara katılamadılar, sadece Suriye sınırında denizden saldırılar yaptılar.

Ancak Moğol birlikleri ve Ermeni müttefikleri önce Humus'ta 30 Mart 1303'te, ardından Nisan 1303'te kesin bir şekilde Şakhab Muharebesi'nde yenildiler. Bu Moğolların Suriye'ye son saldırısı olmuştur.

1303'te Gazan Mahmud Han, I. Edward'a mektup yollayarak Memlûkler'e karşı yardımlarına karşılık olarak Kudüs'ü onlara vereceği vaadini tekrarladı. Ama 10 Mayıs 1304'te Gazan öldü ve Haçlıların Kudüs'ü kolaylıkla ele geçirebilme düşleri de sona erdi.

Gazan Mahmud Han'dan sonra kardeşi Olcaytu, daha sonra da Olcaytu'nun oğlu Ebu Said Bahadır ve onun ardından da Olcaytu'nun kızı Satıbey Hatun hükümdar oldular.

Batı etkisi

Tarihçi Peter Jackson'a göre 13. yüzyılda Batı'da Moğollarla ilgili her şeye büyük bir ilgi vardı. İtalya'da pek çok yeni doğan çocuğa Moğol hükümdarlarının adları verilmişti: Can Grande (Büyük Han), Argone (Argun), Alaone (Hülagû) veya Cassano (Gazan) sıkça görülen adlardan olmuştur.

• 1690 - Ernst Johann von Biron, Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı dükü (ö. 1772)
• 1718 - Antoine Darquier de Pellepoix, Fransız gök bilimci (ö. 1802)
• 1760 - François-Noël Babeuf, Fransız yazar (ö. 1797)
• 1804 - Franklin Pierce, ABD'nin 14. Başkanı (ö. 1869)
• 1837 - Johannes Diderik van der Waals, Hollandalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1932)
• 1859 - Billy The Kid, Amerikalı hırsız ve katil (ö. 1881)
• 1860 - Hjalmar Branting, İsveç Başbakanlarından ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1925)
• 1876 - Manuel de Falla, İspanyol besteci (ö. 1946)
• 1881 - Enver Paşa, Osmanlı asker ve siyasetçi (ö. 1922)
• 1887 - Boris Karloff, İngiliz oyuncu (ö. 1969)
• 1887 - Henry Moseley, İngiliz fizikçi (ö. 1915)
• 1888 - Harpo Marx, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 1964)
• 1890 - Johannes Krüger, Alman mimar (ö. 1975)
• 1896 - Klement Gottwald, Çek devlet adamı ve gazeteci (ö. 1953)
• 1910 - Ekrem Zeki Ün, Türk besteci, orkestra şefi ve keman eğitimcisi (ö. 1987)
• 1919 - Peter Frederick Strawson, Britanyalı filozof (ö. 2006)
• 1927 - Angelo Sodano, İtalyan kardinal (ö. 2022)
• 1933 - Ali Şeriati, İranlı sosyolog, aktivist ve yazar (ö. 1977)
• 1935 - Jeremy Stone, Amerikalı nükleer ve silahlanma karşıtı aktivist (ö. 2017)
• 1938 - Herbert Achternbusch, Alman yazar (ö. 2022)
• 1942 - Lars-Erik Berenett, İsveçli ünlü aktör (ö. 2017)
• 1945 - Muhammed Avad Taceddin, Mısırlı hekim, akademisyen ve siyasetçi
• 1946 - Bora Ayanoğlu, Türk şarkıcı, besteci ve oyuncu
• 1946 - Necmiye Alpay, Türk dil bilimci, çevirmen ve yazar
• 1950 - Chuck Schumer, Amerikalı politikacı
• 1954 - Pete Allen, İngiliz caz klarnet, alto ve saksofon müzisyeni
• 1955 - Steven Brust, Amerikalı fantezi ve bilimkurgu yazarı
• 1955 - Ludovico Einaudi, İtalyan piyanist ve besteci
• 1959 - Jason Alexander, Amerikalı komedyen
• 1959 - Philippe Bastelica, Fransız büyükelçi
• 1961 - Keith Ablow, Amerikalı psikiyatrist
• 1962 - Nicolás Maduro, Venezuela Devlet Başkanı
• 1964 - Aytuğ Atıcı, Türk akademisyen ve siyasetçi
• 1964 - Don Cheadle, Amerikalı sinema oyuncusu
• 1966 - Vincent Cassel, Fransız aktör
• 1968
  • Gesine Cukrowski, Alman oyuncu
  • Kirsty Young, İskoç asıllı İngiliz radyo ve TV sunucusu
• 1969 - Olivier Beretta, Monakolu yarış pilotu
• 1970 - Oded Fehr, İsrailli film ve dizi oyuncusu
• 1971 - Halid el-Müvellid, Suudi millî futbolcu
• 1971 - Chris Hardwick, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
• 1972 - Chris Adler, Amerikalı baterist
• 1973 - Joeli Vidiri, Fijili ragbi birliği oyuncusu
• 1976 - Cüneyt Çakır, Türk futbol hakemi
• 1976 - Murat Salar, Alman-Türk futbolcu ve teknik direktör
• 1978 - Ali Güneş, Türk eski millî futbolcu
• 1978 - Tommy Marth, Amerikalı saksafoncu (ö. 2012)
• 1979 - Kelly Brook, İngiliz manken ve oyuncu
• 1979 - Nihat Kahveci, Türk futbolcu
• 1980 - Ishmael Beah, Sierra Leoneli yazar ve insan hakları aktivisti
• 1980 - Özlem Düvencioğlu, Türk oyuncu
• 1981 - Nick Carle, Avustralyalı futbolcu
• 1982 - Asafa Powell, Jamaikalı sprinter
• 1984 - Lucas Grabeel, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
• 1990 - Alena Leonova, Rus buz patenci
• 1992 - Go Eun-bi, Güney Koreli şarkıcı ve dansçı (ö. 2014)
• 1992 - Miley Cyrus, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı

• 955 - Eadred, 946'dan öldüğü 955 yılına kadar İngiltere Kralı (d. 923)
• 1572 - Agnolo Bronzino, İtalyan ressam (d. 1503)
• 1616 - Richard Hakluyt, İngiliz yazar (d. 1552)
• 1682 - Claude Lorrain, Fransız ressam (d. 1604)
• 1814 - Elbridge Gerry, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 5. başkan yardımcısı (d. 1744)
• 1856 - Joseph von Hammer-Purgstall, Avusturyalı tarihçi ve diplomat (d. 1774)
• 1890 - III. Willem, Hollanda Kralı (d. 1817)
• 1963 - Georg-Hans Reinhardt, Nazi Almanyası'nda komutan (d. 1887)
• 1948 - Üzeyir Hacıbeyov, Azeri Sovyet besteci (d. 1885)
• 1970 - Ertuğrul Dursun Önkuzu, Türk Ülkücü öğrenci (d. 1948)
• 1971 - Hasan Vasfi Sevig, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1887)
• 1973 - Sessue Hayakawa, Japon sinema oyuncusu (d. 1889)
• 1974 - Aman Andom, Etiyopyalı asker ve siyasetçi (d. 1924)
• 1976 - Andre Malraux, Fransız düşünür ve yazar (d. 1901)
• 1979 - Merle Oberon, İngiliz sinema oyuncusu (d. 1911)
• 1990 - Roald Dahl, Galli roman ve kısa öykü yazarı (d. 1916)
• 1991 - Klaus Kinski, Alman sinema oyuncusu (d. 1926)
• 1992 - Vasfi Rıza Zobu, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1902)
• 1993 - Ünal Cimit, Türk seramik sanatçısı (d. 1934)
• 1995 - Louis Malle, Fransız sinema yönetmeni (d. 1932)
• 2001 - Aşık Hüdai (asıl adı Sabri Orak), Türk halk ozanı (d. 1940)
• 2002 - Roberto Matta, Şilili ressam (d. 1911)
• 2005 - Carl H. Fischer, Amerikalı bitkibilimci (d. 1907)
• 2006 - Philippe Noiret, Fransız sinema oyuncusu (d. 1930)
• 2006 - Alexander Litvinenko, Rus casus (d. 1962)
• 2006 - Anita O'Day, Amerikalı şarkıcı (d. 1919)
• 2011 - Şükran Ay, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1931)
• 2012 - Larry Hagman, Amerikalı sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1931)
• 2013 - Jay Leggett, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1963)
• 2013 - Tuncay Özinel, Türk komedyen, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1942)
• 2013 - Costanzo Preve, İtalyan Marksist düşünür ve siyaset kuramcısı (d. 1943)
• 2014 - Hélène Duc, Fransız oyuncu (d. 1917)
• 2014 - Pat Quinn, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve spor yöneticisi (d. 1943)
• 2015 - Kamran İnan, Türk diplomat, hukukçu ve siyasetçi (d. 1929)
• 2015 - Douglass North, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1920)
• 2015 - Seyfi Tatar, Türk millî boksör (d. 1945)
• 2016 - Rita Barberá, İspanyol siyasetçi ve eski Valencia valisi (d. 1948)
• 2016 - Karin Johannisson, Uppsala Üniversitesi Bilim ve Fikirler Tarihi profesörü olan İsveçli fikir tarihçisi (d. 1944)
• 2016 - Jerry Tucker, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
• 2017 - Stela Popescu, Rumen oyuncu, hayırsever ve televizyon sunucusu (d. 1935)
• 2018 - Bernard Gauthier, eski Fransız erkek bisiklet sporcusu (d. 1924)
• 2018 - Bujor Hălmăgeanu, Rumen eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1941)
• 2018 - Mick McGeough, Kanadalı buz hokeyi hakemi (d. 1956)
• 2018 - Bob McNair, Amerikalı hayırsever iş insanı (d. 1937)
• 2018 - Nicolas Roeg, İngiliz film ve görüntü yönetmeni (d. 1928)
• 2019 - Asunción Balaguer, İspanyol oyuncu (d. 1925)
• 2019 - Francesc Gambús, İspanyol siyasetçi (d. 1974)
• 2019 - Catherine Small Long, Amerikalı asker ve siyasetçi (d. 1924)
• 2020 - Karl Dall, Alman komedyen, aktör, şarkıcı ve televizyon sunucusu (d. 1941)
• 2020 - David Dinkins, 1990-1993 yılları arası görev yapmış New York'un eski belediye başkanı (d. 1927)
• 2020 - Tarun Gogoi, Hint siyasetçi ve hukukçu (d. 1934)
• 2020 - Yasumi Kobayashi, korku, bilimkurgu ve gizem türünde eserler veren Japon yazar (d. 1962)
• 2020 - Nikola Spasov, Bulgar profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1958)
• 2020 - Viktor Zimin, Rus siyasetçi (d. 1962)
• 2021 - Hasan Fehmi Güneş, Türk siyasetçi (d. 1934)

wikipedia.org